Clarisse beschouwde H als ouder dan S: “Vorm en grootheid van letter verraadt bij …een lateren schrijver, hoewel nog altijd eenen ouden; bij H en S, vooral bij H, een vroegeren.”(1)

Mevrouw Jansen-Sieben schrijft: “Dit hs is een rechtstreekse copie van S..”(2) In het Repertorium spreekt ze zelfs van een “slaafse” kopie.

Haar mening wordt bevestigd door mevrouw A. van Panthaleon van Eck-Kampstra, die de teksten van Der Naturen Bloeme onderling vergeleek.(3)

In theorie – bij twee nagenoeg gelijke teksten – zou S natuurlijk ook de kopie van H kunnen zijn. S heeft echter kleine, de codex niet ontsierende verbeteringen aangebracht, die door H over het hoofd gezien zijn. Dat S de fout van H kopieerde, toen dacht ‘Hé, dat is fout’ en toen is gaan verbeteren, acht ik onaanvaardbaar.

Beide codices hebben dezelfde fouten. Twee voorbeelden: ze geven februari een maanmaand van 31 dagen en ze schrijven bij 14 maart ‘euen macht’ i.p.v. ‘euen nacht’. Daaruit valt niet op te maken welke van de twee de kopie is. Maar S stelt de feestdag van ‘Sinte katerinen’ een dag te vroeg, op 24 november. H begint 24 november met ‘Sinte’, ziet dat hij fout zit, verbetert niet, maar schrijft Sint Katharina daaronder wel op de goede dag op. En in een gedichtje bij de maand maart staat in S dat de zon op 14 maart precies in het oosten opkomt en in H, dat zij dat precies in het eerste doet. Het laatste is onzin. Het is duidelijk: S kan niet van H gekopieerd zijn.(4)

Maar een “slaafse” kopie? Dat gaat althans voor de kalender niet op:

H heeft meer verbeterd dan de feestdag van Sint Katharina. ‘briden’ op 1 februari in S wordt ‘brigiden’, ‘Sinte brixis dach’ en de toevoeging ‘van slachmaende’ staan in S op 12, resp. 13 november, een dag te hoog, H heeft de goede data.

1. a.w., pag. 8.
2. a.w., pag. 126 en 247.
3. A. van Panthaleon van Eck-Kampstra, Jacob van Maerlant’s ‘Der Naturen Bloeme. Twee notities voer handschriften. In: Het Boek 36 (1963-64) , pag. 222-232.
4. De gezamenlijke fouten en de verschillen in de codices zijn in bijlagen opgenomen.